Theo thống kê, kể từ năm 2009, khi Bộ luật Hình sự không xem hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là tội phạm thì người sử dụng chất này ngày càng tăng. Trong khi đó lại chưa có cơ chế để quản lý họ hiệu quả. Điều này tạo nhiều hệ lụy về an ninh trật tự và các hệ quả xấu khác do những người sử dụng ma túy gây ra.

Bên cạnh đó điều 21 Nghị định số 73/2010/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội cũng chỉ quy định:

Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi hút, tiêm chích, hít hoặc bằng các hình thức khác để sử dụng trái phép chất ma tuý.

Ma túy được coi là nguồn gốc của nhiều loại tội phạm. Trong khi người sử dụng ma túy lại chỉ bị phạt hành chính số tiền 500 ngàn đến 1 triệu đồng, rõ ràng là nguy cơ tái phạm rất cao.

Điều nguy hại hơn nữa là những người này có tuổi đời rất trẻ, nhiều học sinh, sinh viên vẫn còn đang ngồi trên ghế nhà trường.

Mức độ nguy hại của việc không kiểm soát người sử dụng ma túy có thể để lại những hệ quả khủng khiếp khi nó tiếp cận trực tiếp là giới trẻ.

Bộ Công an đang xây dựng dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Theo cơ quan này, một trong những sự cần thiết phải ban hành luật mới là do tình hình sử dụng trái phép chất ma túy tại Việt Nam ngày càng phức tạp, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Dự thảo luật mới sẽ có biện pháp chế tài mạnh đối với những trường hợp không hợp tác với cơ quan chức năng, không chấp hành xét nghiệm ma túy. Bên cạnh đó dự luật mới tạo cơ chế giám sát, giáo dục, xét nghiệm định kỳ đối với người sử dụng trái phép chất ma túy, giúp cơ quan chức năng uốn nắn kịp thời, tránh việc xử phạt rồi mà không kiểm soát.

Luật mới cũng sẽ quy định rõ vai trò của gia đình của người sử dụng trái phép chất ma túy hoặc người nghiện phải hợp tác để giúp cơ quan chức năng ngăn chặn, quản lý ngay từ đầu.

Ngoài việc luật hóa việc cưỡng chế xét nghiệm ma túy, dự thảo luật mới cũng định nghĩa rõ về người sử dụng trái phép ma túy là “người bị phát hiện khi đang sử dụng trái phép chất ma túy hoặc xét nghiệm dương tính với chất ma túy”.

Việc luật hóa hai vấn đề này sẽ giúp cơ quan chức năng dễ dàng hơn trong việc xác định người sử dụng trái phép ma túy để có bước xử lý tiếp theo. Khi xác định được người sử dụng ma túy, ngoài việc bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính thì họ sẽ được giám sát, quản lý, giáo dục để không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy và kịp thời ngăn chặn các hành vi gây mất trật tự, an toàn xã hội.