(ANTV) - Bao đời nay, lưu dấu trong tâm thức của bà con vùng cao Việt Bắc là âm thanh của lời Then, đàn tính. Đàn được dùng trong đời sống tâm linh, trong lễ hội, hát xướng, giao duyên, kết bạn. Tuy nhiên, mỗi dân tộc tại mỗi địa phương lại lưu truyền kỹ thuật làm đàn khác nhau. Với tâm huyết lưu giữ nghề làm đàn Tính tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên nghệ nhân Ma Đình Được đã dành thời gian để khôi phục lại nghề làm đàn tính của ông cha để lại
Ít người biết rằng, phải trải qua rất nhiều công đoạn phức tạp mới tạo ra được cây đàn tính. Đàn tính gồm các bộ phận chính là bầu đàn làm bằng nửa quả bầu khô, cần đàn thường làm bằng gỗ dâu, dây đàn làm bằng sợi tơ. Làm đàn tính khó nhất là việc chọn những quả bầu sao cho không quá to, cũng không quá nhỏ và phải già quả thì đàn mới có âm sắc chuẩn. Việc làm cần đàn cũng đòi hỏi phải tỉ mỉ, khéo léo.
Cụ Ma Đình Được, cho biết: Có nhiều công đoạn, để có tiếng đàn hay thì người làm phải tỉ mỉ, khéo léo. Khó nhất là làm cái cần này, sao cho thẳng thì tiếng đàn mới thanh, chuẩn quả bầu chọn cũng phải già.
Đàn tính truyền thống của người Tày có 3 dây. Một cây đàn tính chuẩn cần hội tụ đủ các yếu tố như: Bầu đàn đủ kích cỡ và phải đục lỗ, chỉnh dây chuẩn và cần đàn phải thẳng. Theo cụ Ma Đình Được, đối với đàn tính, âm chuẩn hay không phải dựa trên kinh nghiệm và cái tai biết thẩm thấu của người thợ đàn. Do đó, muốn có được cây đàn tốt, thanh âm chuẩn thì người thợ còn phải là người biết hát các điệu then, những quãng âm, nhạc lý cơ bản.
Theo cụ Ma Đình Được, khi tiếng đàn cất lên động viên mọi người phấn khởi lao động hăng say. Trước đây, nó cũng mang ý nghĩa tâm linh, dùng trong ngày hội ngày hè, kể cả nam thanh nữ tú khi tìm hiểu nhau.
Từ bao đời nay, đàn tính, hát then là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt cộng đồng của người Tày Định Hóa. Tuy nhiên, hiện nay số người còn lưu giữ nghề làm đàn tính tại Định Hóa cũng như các địa phương khác không còn nhiều. Gìn giữ nét văn hóa độc đáo của người Tày, cũng như nghề làm đàn tính không chỉ là ước mơ của cụ Ma Đình Được mà còn là mong mỏi của các cấp ngành, của những người yêu thích cây đàn tính trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.