(ANTV) - Hiện nay, trên cả nước, nhiều di tích lịch sử cách mạng đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch trong và ngoài nước. Trong đó, khu di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ là một không gian lịch sử và cũng là sản phẩm du lịch nổi bật tại tỉnh Điện Biên. Cùng với việc xây dựng chiến lược thu hút khách du lịch thì công tác bảo tồn, bảo vệ và tôn tạo di tích chiến trường lịch sử này cũng đang đặt ra nhiều thách thức lớn đối với Điện Biên.
Năm 2009, khu di tích chiến trường Điện Biên Phủ được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.
Các điểm di tích như Sở chỉ huy chiến dịch; di tích Đường kéo pháo, đồi A1, hầm Đờ Cát được đưa vào danh sách khảo sát và tôn tạo. Trong đó, nhiều hiện vật và di tích ngoài trời đã được tiến hành bảo quản một cách tối ưu.
Tuy nhiên, để giữ gìn khu di tích cũng như hiện vật được lâu dài lại là điều không dễ.
Ông Đào Duy Trình, Phó Trưởng phòng Di sản văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên cho biết: "Di tích chiến trường Điện Biên Phủ có 45 điểm di tích thành phần trải dài trên địa bàn 3 huyện là TP Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên và huyện Tuần Giáo, đa số các di tích nằm ở ngoài trời vì vậy chịu ảnh hưởng của thời tiết rất là lớn do vậy gặp khó khăn rất nhiều trong công tác bảo vệ. Thứ hai nữa trong quá trình phát triển khu di tích nằm đan xen với khu dân cư, ý thức của một số hộ dân cũng chưa được cao do vậy có tình trạng xâm lấn đất di tích."
Trong những năm gần đây, lượng khách du lịch đến với Điện Biên Phủ tăng 20 - 25%. Riêng trong đợt nghỉ lễ 30/4 - 1/5 vừa qua, Điện Biên đón trên 30.000 lượt khách. Đây là tín hiệu đáng mừng song cũng là thách thức khi các điểm di tích có nguy cơ bị tác động từ phía du khách.
Ông Đào Duy Trình, Phó Trưởng phòng Di sản văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên cho biết: "Các di tích hiện nay bị xâm hại tương đối nhiều trong đó có một phần không nhỏ từ phía khách du lịch thì chúng tôi cũng có mong muốn là khách du lịch cùng chung tay giữ gìn, bảo vệ di tích, đó là trách nhiệm của các cấp các ngành và trong đó có cả những du khách, thực hiện nghiêm các quy định, nội quy và hướng dẫn của bảo tàng, cán bộ thuyết minh của bảo tàng trong việc đi tham quan theo đúng tuyến, bỏ rác đúng nơi quy định và đặc biệt là không vẽ bẩn, vẽ bậy lên các điểm di tích làm sai đi cái giá trị nguyên gốc của các di tích."
Năm 2019, tỉnh Điện Biên đầu tư hơn 5 tỷ đồng từ nguồn ngân sách để tu bổ một số điểm di tích. Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn vốn nên chỉ mới tập trung phục hồi, phục dựng lại các dấu vết gốc của 1 số điểm di tích quan trọng, gần trung tâm. Đối với những di tích ở 1 số huyện xa trung tâm TP thì hầu như vẫn còn bỏ hoang, chưa được quy hoạch, khoanh vùng.
Theo bà Vũ Thị Tuyết Nga, Phó Giám đốc Bảo tàng Chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ, hiện tại chúng tôi đang quản lý là 45 điểm di tích thành phần của di tích cấp quốc gia đặc biệt nhưng trong đó chỉ có 7 điểm được trùng tu tôn tạo và đưa vào đủ điều kiện phục vụ khách đến tham quan du lịch, những điểm còn lại mới chỉ dừng lại ở việc đặt bia, cắm mốc làm công tác bảo vệ. Để phục hồi, phục dựng lại các dấu vết gốc của di tích phục vụ cho việc khai thác, phát huy, giá trị nhưng bên cạnh đó còn rất nhiều điểm di tích khác mà chưa có được sự quan tâm đầu tư.
Theo phương án của Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch Điện Biên, việc cấp quyền sử dụng đất cho toàn bộ 45 di tích thành phần trong khu di tích đang được tiến hành khẩn trương, làm cơ sở cho công tác quản lý và xử lý vi phạm. Cùng với đó, Đề án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích cấp quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ đến năm 2030 đang được trình Thủ tướng CP và nếu được phê duyệt, đây được kỳ vọng là giải pháp tổng thể lâu dài cho việc bảo tồn, bảo vệ.