Bởi đó được coi là những món ăn đặc trưng, gắn liền vối văn hóa nương rẫy của đồng bào Giẻ Triêng sinh sống lâu đời ở dãy Trường Sơn-Tây Nguyên. Ngày tết, chúng ta cùng tìm hiểu, khám phá và thưởng thức các món ẩm thực đặc sắc của đồng bào Giẻ Triêng ở huyện miền núi cao Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam.

Giã lúa, sàng gạo, lau lá, ngâm nếp, ngâm gạo, cười vui rộn ràng…đó là những hình ảnh, âm thanh sống động, mà chúng ta có thể bắt gặp ở bất kỳ đâu trên địa bàn huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam những ngày tết.

Quan niệm của đồng bào Giẻ Triêng Phước Sơn rất rõ ràng: Ngày tết, đàn ông lên rừng kiếm con chim, con sóc, xuống suối bắt con cá, con ếch…còn người phụ nữ lo việc làm bánh ốc-bánh sừng trâu-bánh pen, cơm lam và chế biến những món đặc trưng nhất cho mâm cổ ngày tết. Và mâm cổ ngày tết của người Bh’nong cũng mang nhiều ý nghĩa rất riêng biệt.

Chị Hồ Thị Trang, Thôn 2, xã Phước Công, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam cho biết: Về ý nghĩa của những loại bánh này thể hiện sự đoàn kết, sum vầy trong ngày tết của người Giẻ Triêng, những hình vòng tròn này là những thế hệ đi trước để che chở cho con cháu dân làng ấm no, sung túc trong ngày tết.

Chị Nguyễn Thị Thu Hương, Xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam nói: Nói chung năm nay được nhiều mùa màng đầy đủ hơn năm ngoái, năm nay chim chuột cũng nhiều, bà con ăn tết rất là vui vẻ. Ăn tết của người Kinh thì bà con chúng tôi cũng rất vui, cũng lên rừng xuống suối kiếm chim chuột cá để cùng ăn tết nguyên đán với cả nước.

Không những mang đậm nét văn hóa trong bố trí mâm cổ ngày tết, mà trong văn hóa ẩm thực của đồng bào Giẻ Triêng ở huyện Phước Sơn, vẫn còn mang nhiều nét hoang sơ, dân dã, song cũng rất đậm đà tình cảm, hương vị và hồn thiêng của núi rừng. Điều đặc biệt trong các món ăn, đồ uống của bà con Giẻ Triêng ngày tết thường ít sử dụng gia vị mà chủ yếu dùng các loại lá cây sẳn có trên nương rẫy …chính những nguyên liệu từ thiên nhiên ban tặng này đã tạo nên nhiều món ăn đặc trưng, mang hương vị rất riêng mà không vùng đất nào, hay tộc người nào có thể có được.

Ông Nguyễn Thế Thọ, Trưởng phòng VHTT huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam nói: Lễ hội ẩm thực là để giao lưu, bảo tồn những món ẩm thực đặc sắc, ôn lại văn hóa truyền thống ngày tết trong đó có ẩm thực ngày Tết.

Đến những bản làng vùng cao Giẻ Triêng trong những ngày xuân ấm áp này, không chỉ được nghe âm thanh trầm bổng, hùng hồn vút cao của tiếng cồng, tiếng chiêng, hay sự uyển chuyển nhẹ nhàng trong điệu múa của bao cô gái Giẻ Triêng…mà ở đó chúng ta còn được thưởng thức các món ẩm thực mang đậm hương vị núi rừng của đồng bào…tất cả đều hướng đến một cái hồn dân tộc trong từng món ăn, thức uống đặc trưng của đồng bào thiểu số ở vùng cao Phước Sơn của tỉnh Quảng Nam trong ngày tết cổ truyền của dân tộc.

 Sử dụng những lá cây rừng, thực phẩm có sẵn của địa phương cùng với cách chế biến độc đáo, canh thục là món ăn truyền thống không thể thiếu của đồng bào Stieng, M’nông bản địa tại Bình Phước mỗi dịp xuân về tết đến.

Những cây lồ ô lớn sau khi được chặt về sẽ được chặt ra thành từng khúc dài khoảng 0,8 đến 1 mét, một đầu được giữ lại đốt để giữ các nguyên liệu không bị chảy ra ngoài, một đầu được cắt miệng để cho các nguyên liệu vào trong.Thịt heo được cắt ra thành các miếng nhỏ vừa ăn. Đọt mây, lá nhíp, ớt được rửa sạch sau đó lần lượt được bỏ chung vào trong ống lồ ô.

Để các nguyên liệu này “trôi” xuống dưới đáy ống, người dân dùng chính những cây lồ ô nhỏ hơn được chặt trước đó “thục” các nguyên liệu xuống, sau đó bỏ thêm nước vào ống và cho lên bếp than hồng. Tùy vào sức nóng của than, sau khoảng 45 phút đến một giờ đồng hồ thì món canh thục sẽ chín. Người nấu tiếp tục dùng các cây thục liên tục vào ống canh (khoảng 3 đến 5 phút) để các nguyên liệu được trộn đều, nhừ, đến khi tạo thành một hỗn hợp giống như món súp hỗn hợp thì món canh thụt chính thức hoàn thành.