Tiến tình bầu cử ứng cử viên vào lãnh đạo Đảng Bảo thủ thay bà Lizz Truss sẽ kết thúc vào 14h ngày 24/10 (theo giờ địa phương) và nước Anh có thể có Thủ tướng mới ngay trong ngày nếu chỉ có một ứng cử viên nhận đủ ít nhất từ 100 đề cử từ các Nghị sĩ của Đảng Bảo thủ.

Một ngày trước thềm cuộc bỏ phiếu, ba gương tham gia tranh cử vị trí Thủ tướng Anh đã lộ diện gồm cựu Thủ tướng Boris Johnson, cựu Bộ trưởng quốc phòng bà Penny Mordaunt và cựu Bộ trưởng tài chính ông Rishi Sunak. Tuy nhiên đến phút chót, ông Boris Johnson đã tuyên bố sẽ không tham gia cuộc đua, sau khi đã có được sự ủng hộ chính thức của 59 nghị sĩ trong đảng Bảo thủ.

Đánh giá của giới phân tích cũng như kết quả thăm dò dư luận tại Anh trong vài ngày qua cho thấy ông Rishi Sunak đang là ứng cử viên lớn nhất thay thế bà Liz Truss. Trong thông báo chính thức đưa ra chiều 23/10, ông Rishi Sunak cho hay nước Anh đang rơi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng và khẳng định mình có đủ năng lực để sữa chữa nền kinh tế, đoàn kết đảng Bảo thủ và cống hiến cho đất nước. Hiện ông Sunak là người duy nhất đã có trên 100 đề cử từ các nghị sĩ đảng Bảo thủ, với hơn 150/357 đề cử, trong khi bà Penny mặc dù là người đầu tiên tuyên bố ra tranh cử nhưng được cho là vẫn chưa nhận được số đề cử cần thiết.

Việc chính trường Anh chao đảo lần thứ 2 trong năm nay trong bối cảnh các chỉ số kinh tế ở mức báo động không chỉ là bất lợi với nước Anh mà có nguy cơ ảnh hưởng đến châu Âu.

Sau 45 ngày cầm quyền của bà Liz Truss, nước Anh giờ đây đang trong tình trạng đồng bảng Anh yếu hơn, lãi suất đi vay cao hơn, bài toán khủng hoảng năng lượng chưa có lời giải và nguy cơ suy thoái cận kề. Về mặt chính trị, việc liên tiếp thay đến 4 đời Thủ tướng trong 7 năm qua đã khiến nội bộ đảng Bảo thủ chia rẽ nghiêm trọng và Thủ tướng mới sẽ khó có thể hàn gắn được các bất đồng này. Cuối cùng, thách thức lớn nữa là về đối ngoại, gồm 3 chủ đề chính: việc ứng phó với xung đột Nga-Ukraine, giải quyết vướng mắc hậu Brexit với EU và thắt chặt quan hệ với Mỹ.

Theo quy chế bầu cử mới do Ủy ban 1922 của Đảng Bảo thủ công bố, nước Anh có thể có Thủ tướng ngày trong ngày 24/10 nếu chỉ có một ứng cử viên nhận đủ trên 100 đề cử của các thành viên Đảng Bảo thủ.