Đây không hẳn là một trại tị nạn. Guide từng là một khu chợ trại nhiều bà vợ và con cái của những phần tử IS được gom lại. Đây chính là kết thúc cho lời hứa hẹn về một Nhà nước Hồi giáo lý tưởng mà những kẻ cực đoan từng đưa ra để lôi kéo người nước ngoài. Những cô dâu kiểu như Samuma Baykun hay Muka Huthala giờ sống trong các lều màu xanh này.

Phóng viên Jomana Karadsheh: “Chúng tôi được dặn không nên nói chuyện với bất cứ ai ở đây. Có tổng cộng khoảng 2000 phụ nữ và trẻ em ở đây đều là vợ con của các phần tử IS."

Hàng rào là thứ duy nhất chia cắt những kẻ cuồng tín ngang ngạnh và những nạn nhân - những người bình thường mà có cuộc sống bị tàn phá bởi IS. Dù vậy, trong số những người được cho là có liên hệ với IS ở trong chợ Guide có không ít những phụ nữ đang khóc lóc, kêu gào. Họ là những nạn nhân ngây thơ, chỉ theo đuổi ước mơ về một Nhà nước lý tưởng thật sự, cuối cùng hóa ra là một Tổ chức khủng bố.

Người phụ nữ Ireland chia sẻ: “Tôi mong mọi người hiểu rằng không phải ai trong đây cũng là khủng bố”. Người phụ nữ này từ chối cung cấp tên họ nhưng truyền thông Ireland công khai danh tính của cô là Lisa Smith, trước kia là quân nhân Ireland và đã cải sang đạo Hồi. Cô cưới một thành viên IS và hiện là góa phụ, có một con gái 2 tuổi.

Bà Nesrin Abdullah - Người phát ngôn của lực lượng nữ dân quân người Kurd (YPJ) cho biết: “Xét xử của những quốc gia quê nhà của những người này có thể sẽ phức tạp vì quá trình thu thập bằng chứng sẽ khó khăn, họ không muốn trách nhiệm này.Giới chức Syria thì lại đang ngại rằng, những trường hợp này lại trở thành trách nhiệm của họ. Các lực lượng vũ trang ở đây có nhiều trại tập trung kiểu này và mỗi trại có vài nghìn phụ nữ và trẻ em từng có liên hệ với IS. Tất cả đều có cơ hội  để lựa chọn, các bạn có thể lựa chọn quay đầu khi chưa quá muộn."

Nhưng gánh nặng lớn nhất là một nghìn tay súng nước ngoài đang bị Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) bắt giữ. Chúng tôi được cho phép nói chuyện với một tay súng người Canada bị bắt giữ sau trận chiến cuối cùng tại Pagu. Giống như hầu hết toàn bộ những người khác, anh này không nhận mình là chiến binh, anh khai anh làm công việc nhân đạo, ra nhập IS cốt là để giúp đỡ những người tị nạn. Đất nước quê hương của anh không muốn nhận lại anh, người ở đây cũng không biết phải làm gì với anh, sự xuất hiện của anh khiến người ta nhớ lại về tội ác kinh hoàng của IS.

Thành viên IS người Canada cho biết: “Giờ tôi chỉ mong được đi tù ở nhà."

Nhưng có vẻ như họ sẽ phải chấp nhận đây sẽ là nhà của mình, người ta đã dựng lên cả một trường học rồi xây móng, chuẩn bị dựng nhà bê tông, rồi tiếp tục sẽ là một thế hệ khác lớn lên cùng với những người đã bị thấm đầy hệ tư tưởng sai lệch của một Nhà nước Hồi giáo cực đoan.