Thời gian qua, trước sự vào cuộc đấu tranh quyết liệt của Bộ Công an đối với tình trạng lộng hành của các băng, ổ nhóm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, hay còn gọi là tín dụng đen, tình trạng tạt chất bẩn thúc ép, bắt cóc, đánh đập con nợ để đòi tiền đã gần như được loại bỏ khỏi đời sống xã hội. tuy nhiên, hoạt động cho vay lãi nặng vẫn tiếp diễn và có sự biến tướng ngày một tinh vi.

Thay vì hoạt động công khai và mở rộng trên quy mô lớn như  những năm trước, thì giờ đây các đối tượng rất cảnh giác, chỉ cho một vài người vay với lượng tiền hạn chế. Mặc dù vậy, lãi suất vẫn được các đối tượng như đối tượng Hoàng Văn Mạnh, sinh năm 1981, trú tại xã Yên Trạch, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn duy trì từ 3000 đồng/1 triệu/ngày đến 5000 đồng/1 triệu/ngày. Tương ứng với lãi suất cao gấp từ 5,4 đến 9,1 lần so với mức lãi suất được cho phép theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên sự biến tướng của các dạng cho vay lãi nặng thời 4.0 đã đảo lộn cuộc sống của nhiều nạn nhân khi họ trót rơi vào những chiếc bẫy tinh vi do các đối tượng giăng sẵn trên mạng xã hội. Những lời mời gọi này, đã đánh trúng vào tâm lý của nhiều người dân đang cần tiền gấp để chi tiêu, khi họ chưa thể tìm kiếm được sự trợ giúp kịp thời từ người thân cũng như các tổ chức tín dụng có uy tín của nhà nước. Vay thì dễ, nhưng trả thì không hề dễ, và hệ quả không chỉ là việc người vay phải đóng thêm tiền lãi chồng lãi cắt cổ.

Thời gian qua, Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an đã phối hợp với  Phòng cshs Công an thành phố Hn, và các phòng nghiệp vụ triệt phá 1đường dây cho vay lãi nặng qua app và đòi nợ thuê với khoảng 300 đối tượng liên quan.

Cơ quan công an đã làm rõ và xác định được người điều hành chính hệ thống cho vay, đòi nợ tại Việt Nam là Nguyễn Quang Vũ, sinh năm 1987, trú tại phường Ngọc Thụy, Long Biên, Hà Nội. Còn Zhang Min hay còn gọi là Mẫn, sinh năm 1986, người Trung Quốc, là đối tượng quản lý phụ trách toàn bộ hệ thống đòi nợ tại Việt Nam. Đối tượng Zhang Min chịu trách nhiệm quản lý, đốc thúc các trưởng bộ phận đòi nợ của khách hàng.

Tại cơ quan công an, Nguyễn Quang Vũ khai nhận: Để hợp thức hóa việc cho vay lãi nặng và đòi nợ, các đối tượng thành lập công ty cầm đồ, lập 3 app vay là "cashvn", "vaynhanhpro" và "ovay". Đến thời điểm hiện tại, số lượng khách hàng vay qua hệ thống 3 app trên gần 1 triệu người. Mỗi tháng, số tiền các đối tượng giải ngân cho vay khoảng 100 tỉ đồng.

Khi người vay không thanh toán được, các đối tượng sẽ cho bộ phận đòi nợ được phân cấp khác nhau nhắn tin, gọi điện nhắc nhở, đe dọa, khủng bố tinh thần từ người vay tiền đến người thân của họ và toàn bộ các mối quan hệ trong danh bạ điện thoại mà người vay tiền cung cấp trước đó.

Thậm chí, các đối tượng còn cắt ghép hình ảnh của người vay tiền rồi tung lên mạng xã hội nhằm bôi nhọ uy tín, hạ danh dự, làm nhục để thúc ép người vay trả nợ hoặc người nhà phải trả tiền, gây bức xúc trong dư luận.Tín dụng đen vẫn có đất sống một phần do người dân vẫn có nhu cầu vay mượn tiền bạc  để tiêu dùng. một phần, do sự biến tướng một cách tinh vi của tín dụng đen đã làm nhiều người dân mắc bẫy.Và quan trọng hơn, họ tìm đến hình thức cho vay như trong vụ việc trên bởi được giải ngân nhanh và không cần có tài sản thế chấp.

Hệ quả thì đã rõ, song để các cơ quan chức năng kiểm soát được tín dụng đen trên không gian mạng, cần không chỉ thời gian, công sức mà còn cần cả một chiến thuật về công nghệ, nhất là trí tuệ nhân tạo, trong thời gian tới.