Lý Sơn những ngày này không khó để bắt gặp tỏi địa phương khác được bày bán tràn lan. Mắt thường thì khó phân biệt được đâu là tỏi bản địa và đâu là tỏi ngoại lai. Tỏi tươi đất liền có giá thấp hơn nhiều so với tỏi Lý Sơn khi được đưa về đảo thì giá bán tăng lên hơn 50%. Với lợi nhuận này nhiều thương lái không ngần ngại đưa tỏi nơi khác về đảo trong nhiều năm qua.

Tỏi có nguồn gốc từ Khánh Hòa, Nha Trang… khi chuyển về đảo được bày bán tràn lan tại chợ tạm An Vĩnh và không có một bảng hiệu công khai nguồn gốc, xuất xứ, điều này dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Tỏi địa phương khác dù tiêu thụ dưới hình thức nào ở Lý Sơn cũng làm giá tỏi địa phương biến động; sau Tết Nguyên đán tỏi tươi Lý Sơn có giá 60.000 đồng/kg, nhưng hiện tại mỗi kg đã giảm 15.000 đồng và có khả năng tếp tục giảm mạnh khi nguồn cung quá nhiều.

Theo thống kê của Ban Quản lý cảng Lý Sơn, chỉ trong mùng 8 và mùng 10 tháng Giêng vừa qua lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 1 tấn tỏi tươi được chuyển từ đất liền ra đảo, chưa kể những trường hợp tỏi nơi khác len lỏi ra đảo bằng nhiều biện pháp tinh vi.

Tình trạng thương lái lén lút vận chuyển tỏi nơi khác về Lý Sơn đã gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng, nhất là khách du lịch, làm ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị tỏi Lý Sơn. Hai năm qua tỏi Lý Sơn liên tục rớt giá mạnh, có thời điểm tỏi khô chỉ 20.000 đồng/kg. Nguyên nhân một mặt ảnh hưởng đại dịch Covid – 19, nhưng cốt lõi vẫn là thương hiệu bị xâm hại.

Cuối tháng 6 năm ngoái, tỏi Lý Sơn chính thức được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý, đây là hành lang pháp lý để cơ quan chức năng có căn cứ bảo vệ quyền lợi, giải quyết tranh chấp thương mại, xử lý các tình huống mạo danh tỏi Lý Sơn và để trả nguyên giá trị vốn có cho tỏi Lý Sơn thì việc quản lý, phát triển hiệu quả Chỉ dẫn địa lý tỏi Lý Sơn là việc làm cấp bách. Chỉ có như thế tỏi Lý Sơn mới phát triển bền vững.