(ANTV) - Học sinh phổ thông cả nước đã tựu trường, chuẩn bị bước vào năm học mới. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn chạy đôn chạy đáo tìm kiếm, chọn lựa từng quyển trong các bộ sách giáo khoa khác nhau. Vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa vẫn đang được dư luận đặt ra với nhiều ý kiến trái chiều, nhưng tựu trung vẫn làm sao đảm bảo được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Bao cấp là cơ chế ở một giai đoạn nhất định. Ở đó có nền kinh tế tập trung, Nhà nước cung cấp mọi nhu cầu về đời sống con người theo một cơ chế phân phối. Ngược lại là cơ chế thị trường, xã hội chấp nhận đồng thời nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, thực tế ở một số lĩnh vực, khái niệm “bao cấp” ngày nay được dùng để chỉ sự bao biện, làm thay, không phát huy năng lực bản thân con người và của từng địa phương. Nhận thức và cơ chế phát hành sách giáo khoa (SGK) hiện nay là một thực tế minh họa khá sinh động về tư tưởng bao cấp ấy.
Tôi còn nhớ vào năm 1962-1963, bản thân thi đậu vào lớp đệ thất trường công lập của tỉnh (lớp 6 bây giờ). Công việc đầu tiên của cậu bé 11 tuổi từ huyện lên tỉnh chuẩn bị học liệu cho mình là đi mua SGK. Câu chuyện tưởng đâu là phức tạp, nhưng thực tế đã diễn ra rất nhẹ nhàng, trở thành một kỷ niệm đẹp của thời thơ ấu khi được tự tay chọn mua quyển sách mình sử dụng tại một cửa hiệu sách lớn mà từ trước đến giờ chưa có dịp đặt chân vào.
Có người hỏi tôi căn cứ vào đâu mà cậu bé 11 tuổi chọn được sách học, câu trả lời của tôi lúc bấy giờ là căn cứ vào sách thầy cô đang sử dụng để dạy mình và căn cứ vào cách trình bày diễn đạt dễ hiểu của sách. Và, có lẽ là nhờ vào suy nghĩ giản đơn, cụ thể và rõ ràng của mình và của xã hội.
Sự phức tạp, có nhiều ý kiến khác nhau về SGK hiện nay, theo tôi là vì nhận thức chưa nắm rõ sự khác biệt giữa quan niệm cũ - mới đang trong quá trình chuyển đổi từ quan niệm SGK là pháp lệnh sang quan niệm SGK là tài liệu học tập, tham khảo. Chủ trương đổi mới từ một bộ SGK sang nhiều bộ sách cũng là vấn đề cần phải được quán triệt, thấm nhuần trong các tầng lớp xã hội và giữa các thế hệ phụ huynh, học sinh về mục đích, ý nghĩa và phương thức triển khai.
Cơ chế phát hành SGK cũng đang thay đổi từ bao cấp, phân phối sang phát hành theo cơ chế thị trường. Đổi mới chương trình dẫn đến tất yếu phải biên soạn và phát hành SGK mới cũng là một vấn đề khiến nhiều người không hài lòng vì thay đổi sách quá nhiều lần; trong khi quá khứ thì anh chị em trong gia đình truyền cho nhau sử dụng mà không cần phải mua sách mới hàng năm.
Những vấn đề nêu trên là một trong những yếu tố cơ bản của công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), nhưng chúng ta chưa tạo điều kiện đủ để xã hội chia sẻ, đồng tình.
Trong khi đó, chúng ta lại tập trung quá nhiều vào việc tập huấn để giáo viên chọn sách và tham mưu cho các cấp chính quyền ra quyết định chọn sách thay cho học sinh. Đây là cách làm gián tiếp đã giới hạn năng lực chuyên môn cũng như trách nhiệm của giáo viên, và đặc biệt là đã tước đi quyền được lựa chọn sách của học sinh.
Việc để học sinh chọn sách là một việc làm đúng với tinh thần nghị quyết của Quốc hội cho phép phát hành đồng thời nhiều bộ SGK; đúng với quan điểm SGK chỉ là tài liệu tham khảo, không phải là pháp lệnh; và quan trọng nhất là làm cho học sinh thích thú học tập, thể hiện sự trưởng thành trong quá trình học tập của mình. Hơn nữa, SGK được phát hành đều là những bộ sách do cơ quan thẩm quyền của Bộ GD-ĐT thẩm định.
Đây là bộ lọc quan trọng để đảm bảo về tính chính trị, đạo đức, văn hóa và học thuật của từng quyển sách được phép in ấn. Với nhận thức như vậy, chúng ta không cần phải lo sợ việc học sinh chọn sách sai lầm. Đây là cách làm tốt nhất để góp phần giải quyết tư tưởng bao cấp trong nhà trường một cách tích cực.
Đổi mới giáo dục nước nhà theo hướng phát triển năng lực cho người học thì việc giao quyền chủ động cho học sinh trong quá trình chọn lựa học liệu của mình là một việc làm phù hợp. Bên cạnh việc tự chọn sách cho học sinh thì quá trình tổ chức giáo dục trong nhà trường ở nhiều lĩnh vực khác cũng cần được vận dụng quan điểm này để phát triển tốt nhất tinh thần tự học, chủ động, sáng tạo của học sinh thay cho việc bao biện làm thay của thầy, cô giáo.
Nhưng chúng ta biết rằng, việc bao biện làm thay dễ hơn là hướng dẫn, tổ chức cho học sinh chủ động và tự lực học tập rất nhiều, đòi hỏi mỗi thầy, cô giáo phải quán triệt tinh thần đổi mới ấy trong suy nghĩ và trong từng hành động của mình. Năm học mới 2023-2024 đã bắt đầu, chúng ta hy vọng những nhà giáo dục và xã hội sẽ có dịp nghiên cứu, quán triệt một lần nữa về công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW.
TS HUỲNH CÔNG MINH - Nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM
(ANTV) - Tại An Giang tính đến chiều qua 27/4, lực lượng chi viện tham gia chữa cháy rừng tại khu vực Núi Tô và Núi dài của huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang đã có hơn 500 người thuộc Ban Quản lý rừng, Kiểm Lâm, Quân sự, Công an, chính quyền và người dân địa phương. Các lực lượng đã dốc toàn lực, huy động toàn bộ trang thiết bị, phương tiện với quyết tâm khống chế bằng được đám cháy, chống cháy lan, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản.
(ANTV) - Dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 năm nay, TP Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng dự kiến sẽ đón khoảng 200.000 khách du lịch. Để chủ động trong công tác đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân và du khách, thời gian qua các phòng nghiệp vụ Công an tỉnh và Công an TP. Đà Lạt đã triển khai nhiều chương trình, biện pháp đảm bảo ANTT cho du khách.
(ANTV) - Trong những ngày này, hướng tới kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và Ngày Quốc tế Lao động, đường phố ở Thủ đô được trang hoàng cờ hoa cùng áp phích, khẩu hiệu rực rỡ…
(ANTV) - Lực lượng cảnh sát chống ma túy phối hợp với Cục Hải quan Thái Lan hôm 26/4 đã bắt giữ một nữ nghi phạm tại một công ty vận tải tư nhân ở thủ đô Bangkok liên quan tới một lô hàng là những robot bằng thép có kích thước lớn bên trong cất giấu 320 kg ketamine đang chờ vận chuyển tới Đài Loan (Trung Quốc).
(ANTV) - Làn sóng biểu tình ủng hộ người Palestine và kêu gọi chấm dứt chiến sự ở Dải Gaza đang diễn ra tại hàng loạt trường đại học trên khắp nước Mỹ. Từ phong trào này, các sinh viên Pháp cũng đã tiến hành cuộc biểu tình tương tự ở thủ đô Paris.
(ANTV) - Những năm qua, tình hình tai nạn lao động trên cả nước vẫn có chiều hướng gia tăng, nhất là những vụ tai nạn lao động nghiêm trọng làm chết người. Để xảy ra tai nạn lao động, ngoài nguyên nhân từ sự chủ quan của người lao động còn do doanh nghiệp thờ ơ, chưa thực hiện đúng các quy định về đảm bảo an toàn vệ sinh lao động.
(ANTV) - Với hành vi lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân Bùi Thị Linh (sinh năm 1989) trú huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội đã bị Công an tỉnh Điện Biên bắt giữ để điều tra.
(ANTV) - Công an huyện Tam Bình và Công an xã Tường Lộc bất ngờ kiểm tra khu đất trống sau vườn của bà Phan Thị Mỹ Hạnh thuộc ấp Tường Trí, xã Tường Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long thì phát hiện có nhiều đối tượng đang tụ tập lắc tài xỉu ăn thua bằng tiền
(ANTV) - Thông tin từ các báo trong tuần qua đã đưa ra những điểm nổi bật về chính sách và đề xuất quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau. Hãy cùng điểm qua các tin tức này:
(ANTV) - Công an TPHCM cho biết vừa triệt phá đường dây tội phạm có tổ chức, có yếu tố nước ngoài hoạt động rửa tiền, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới với số tiền đặc biệt lớn.
