Theo các chuyên gia, dân số liên quan chặt chẽ tới tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội và bền vững về môi trường. Vậy, Việt Nam đang đứng trước cơ hội và thách thức như thế nào khi dân số đạt mức hơn 96 triệu người?

Tổng Điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là 01 trong 03 cuộc tổng điều tra lớn nhất theo quy định của pháp luật về thống kê của Việt Nam, được tiến hành 10 năm/lần, kết quả được xem là nguồn thông tin chủ yếu, tin cậy về tình hình dân số, nhân khẩu học, tình hình nhà ở, dân cư... Đáng lưu ý, theo kết quả của cuộc tổng điều tra, tốc độ già hoá dân số của Việt Nam diễn ra quá nhanh. Trong khi các nước có nền kinh tế phát triển mất nhiều thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ để chuyển sang giai đoạn dân số già (nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên chiếm 20%) thì Việt Nam chỉ mất 20-22 năm.

Theo bà Phạm Thị Hải Chuyền - Phó Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia về Người cao tuổi Việt Nam, những thách thức của già hóa dân số là những điều mà Việt Nam không thể bỏ qua. Theo đó, để thích với già hóa dân số, không chỉ là giải quyết vấn đề của người cao tuổi mà cần có chính sách tiếp cận toàn diện, theo vòng đời để chuẩn bị cho giai đoạn dân số già.

Nhìn chung, với cơ cấu dân số vàng khoảng 56 triệu người đang tham gia thị trường lao động, thì đây được coi là động lực cho phát triển kinh tế những năm tới. Nhưng chúng ta cũng đang phải đối diện với 3 thách thức lớn về công tác dân số như: chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền, khu vực; mất cân bằng giới tính khi sinh và già hóa dân số. Có thể nói, 96 triệu dân tạo nên sức ép rất lớn cho sự phát triển của đất nước trên tất cả các mặt kinh tế, xã hội và tài nguyên, môi trường như vấn đề: thất nghiệp, thiếu việc làm, làm việc với năng suất thấp... không những cản trở phát triển mà còn tác động xấu đến an ninh, trật tự xã hội; tài nguyên, môi trường.

Theo các chuyên gia ngành dân số, nếu so cuộc Tổng điều tra năm 2009, 10 năm qua với sự phát triển rất nhanh của kinh tế - xã hội, đất nước, dân số nước ta cũng thay đổi rất nhiều cả về số lượng, cơ cấu, cả về phân bổ. Đó là cơ sở để cơ quan chức năng hoạch định chính sách phát triển dân số nói chung và xây dựng những chính sách cụ thể tác động đến từng người dân.