(ANTV) - Đề án di dời 4.200 hộ dân ra khỏi khu vực Thượng Thành, Eo Bầu của UBND tỉnh Thừa - Thiên Huế là một đề án mang tính lịch sử. Bởi không chỉ cuộc sống của người dân được ổn định mà đây được xem là một bước ngoặt lớn trong việc bảo tồn giá trị di sản văn hóa Huế.
Hai cổng gạch cổ nằm trong khu vực của Đông Thành Thủy Quan vừa được phát lộ có giá trị rất cao về mặt kiến trúc và quân sự dưới triều nhà Nguyễn là một minh chứng rõ nét.
Sau khi một nhà dân được di dời ra khỏi khu vực Thượng Thành thuộc phường Thuận Lộc, TP Huế. Một cổng thành cao một mét và được xây dựng theo hình thức cổng vòm đã được phát lộ.
Cách đó vài trăm mét, chiếc cổng thứ hai nằm khuất sau một nhà dân đang chờ giải tỏa cũng với thiết kế tương tự. Vì không biết đến giá trị của hai chiếc cổng này nên người dân trước đó đã dùng gạch xây lấp lại, đến khi được cơ quan chức năng phát hiện. Nay đã biết đến giá trị của hai công trình này, người dân ở đây mong muốn sớm được di dời để trả lại công năng ban đầu của di tích.
Theo thông tin từ Trung tâm bảo tồn Di tích cố đô Huế, đây là hai cửa đặt pháo của Đông Thành Thủy Quan. Cùng với 13 pháo môn khác đã tạo nên một hệ thống phòng thủ khá chắc chắn. Đây cũng chính là tầm nhìn phòng thủ quân sự quan trọng của triều Nguyễn.
Từ những giá trị mà hai công trình này mang lại, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, cần sớm có biện pháp để vừa song hành hai nhiệm vụ: di dời dân cư và bảo tồn di tích.
Có thể nói, từ bước đầu khởi động Dự án di dời dân của UBND tỉnh Thừa – Thiên Huế đã đem đến nhiều tín hiệu tích cực. Hai cổng thành vừa phát hiện là một bổ sung, góp phần ngày càng hoàn thiện hệ thống kiến trúc của Quần thể di tích Cố đô và mở ra sự hy vọng về sự xuất lộ của nhiều di tích còn lẩn khuất đâu đó trong nền móng, nhà cửa của người dân khi tiếp tục thực hiện di dời. Đáng mừng hơn bao giờ hết, là hệ thống kiến trúc Kinh Thành Huế dần được trả về với đúng chức năng tên gọi của nó.
Khu tái định cư Bắc Hương Sơ, TP Huế, hàng trăm ngôi nhà hai tầng khang trang đang dần được hoàn thiện mỗi ngày. Đây là niềm mơ ước về chốn an cư lạc nghiệp trong mấy chục năm ròng sống mòn bên di tích của 575 hộ dân được di dời trong giai đoạn 1.
Bên cạnh những ngôi nhà mới, khang trang như gia đình bà Huệ, ông Thành thì vẫn còn không ít hộ, dù đã được áp dụng khung chính sách đặc biệt nhưng số tiền đền bù vẫn không thể cất được nhà. Chính vì thế, UBND tỉnh đã kêu gọi các mạnh thường quân, chung tay xây dựng nhà cấp 4 kiểu mẫu cho 25 hộ nghèo theo hình thức “chìa khóa giao tay” để không ai bị bỏ lại phía sau.
Tuy nhiên, để bà con đến nơi ở mới thật sự thoát nghèo bền vững, cần sớm có một giải pháp về lâu dài nhằm tạo sinh kế ổn định cho người dân. Đó cũng là một trong những khó khăn nhất hiện nay mà chính quyền địa phương đang nổ lực từng ngày.
Để Dự án được thực thi, bên cạnh sự nổ lực của cả hệ thống chính trị bằng những chính sách, cơ chế cởi mở, thông thoáng thì sự đồng thuận, nhất trí cao của từng người dân đã làm nên sự thành công bước đầu. Hy vọng, với sự chung tay này, người dân đến nơi ở mới sẽ sớm ổn định đời sống, phát triển kinh tế địa phương và tiếp tục bảo vệ di sản.