Cắt giấy là một phần không thể thiếu trong văn hóa truyền thống của Trung Quốc. Nghệ thuật cắt giấy bắt nguồn từ các hoạt động thờ cúng Thần Phật và tổ tiên. Mỗi dịp xuân mới, người Trung Quốc thường dùng tranh giấy cắt để trang trí, thay lời chúc phúc, chúc may mắn. Tranh cắt giấy của Trung quốc không chỉ là văn hoá dân gian mà còn là một phần văn hoá chứa đựng tâm hồn của người dân.

Tại làng nghề cắt giấy nghệ thuật ở Bắc Hà, Trung Quốc cứ mỗi dịp Tết đến lại rực rỡ sắc đỏ vào mùa bận rộn này.

Ông Zhou là một trong những bậc thầy cắt giấy của làng nghề này. Ông sử dụng 40 loại dao khắc khác nhau để tạo ra chi tiết và hàng chục loại giấy màu sắc để tạo ra những hình ảnh sống động. Từ khi có sự ra đời của giấy thì nghệ thuật cắt giấy đã xuất hiện gần như cùng lúc và trở nên phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là vào triều đại nhà Tống. Những nghệ sĩ đầu tiên có lẽ là các thành viên phục vụ trong triều đình, sau đó cắt giấy nhanh chóng lan rộng và trở thành nghệ thuật dân gian.

Zhou bắt đầu học cắt giấy từ cha mình lúc mười một tuổi. Ông đã phát triển các kỹ năng của mình bằng cách làm phong phú màu sắc và chi tiết, giới thiệu các phong cách hiện đại cho nghệ thuật và phát minh ra các kỹ năng đa lớp trong quy trình.

Nghệ nhân Zhou bắt đầu học cách cắt giấy từ cha mình khi mới 11 tuổi. Ông đã phát triển kỹ năng của mình bằng cách làm phong phú thêm màu sắc và chi tiết cho các sản phẩm từ đôi bàn tay khéo léo. Ông cũng mang phong cách hiện đại vào nghệ thuật cắt giấy và sáng tạo ra các kỹ năng tinh xảo hơn trong quá trình tạo tác. Nghệ thuật cắt giấy truyền thống đang ngày càng được phát triển và gìn giữ. Trong khi phong cách truyền thống vẫn được ưa chuộng thì phong cách hiện đại cũng đang rất thu hút sự quan tâm của khách hàng.

Tranh cắt bắt nguồn từ chính các phong tục dân gian, đã từ lâu, mỗi độ Tết đến Xuân về, trên cửa kính của các gia đình thường dán tranh cắt giấy, gia đình nào có đám cưới đều dán chữ song hỉ, hoặc trong đêm Nguyên Tiêu treo đèn lồng, trên mỗi chiếc đèn lồng đều trang trí tranh cắt giấy.

Tranh cắt giấy thể hiện ý nghĩa may mắn, là nơi gửi gắm các mong ước về một cuộc sống tốt đẹp.Ví dụ như Long Phượng trình tường (rồng phượng báo điềm lành), Kỳ Lân tống tử (Kỳ Lân giúp sớm sinh con), Quan Âm tống tử (Quan Âm cho sinh con).

Trong chốc lát, chỉ với một cây kéo nhỏ, nghệ nhân đã biến những tờ giấy đỏ mỏng tang như thế này thành muôn hình vạn trạng. Cắt tranh giấy đòi hỏi sự tỉ mẩn và kiên nhẫn đến từng chi tiết, nhưng có lúc có thể tự do, phóng khoáng, bay bổng, bởi tác phẩm không theo bất cứ khuôn mẫu nào. Tranh giấy cắt có đủ hình thù, đủ loại.

Ngoài chữ Phúc, còn có chữ Xuân, Song hỉ, Thọ, hay hình các con vật như con ngựa, chim, cá…, có cả những nhân vật trong truyền thuyết dân gian, những hình tượng trong tác phẩm văn học cổ điển, trong Kinh kịch.

Nghệ nhân Zhou được biết đến là một huyền thoại trong nghề tại Hà Bắc. Nhiều tác phẩm của ông được dùng làm quà tặng quốc gia cho các nguyên thủ quốc tế khi đến thăm Trung Quốc. Những sản phẩm thủ công cắt giấy thường được người Trung Quốc dùng để trang trí nhà cửa, lồng đèn, trong các lễ hội... Hiện nay, tranh cắt giấy từ trang trí cho sinh hoạt hàng ngày, đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật riêng biệt. Hình ảnh tranh giấy cắt cũng không ngừng phong phú theo thời đại phát triển, tô điểm thêm cho cuộc sống muôn màu. Năm 2009, nghệ thuật cắt giấy của Trung Quốc đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể./.

Ngày xưa ở Trung Quốc có câu “không có nhà nào không có tranh cắt giấy, không có người con gái nào không biết thêu hoa”, chỉ bao nhiều đó thôi cũng thấy được sức lan tỏa và kế thừa của loại hình nghệ thuật này. Năm mới đã đến, đâu đâu người ta cũng dễ dàng bắt gặp những bức tranh cắt giấy đỏ, bởi nó lại đem đến không khí tưng bừng của ngày Tết và may mắn cho mọi nhà./.