Trong vòng 24 giờ qua, tại Bolivia đã có thêm gần 700 đám cháy mới xảy ra. Thảm họa cháy rừng diễn ra trong 2 tuần qua đã thiêu rụi hơn 800.000 ha rừng nhiệt đới Amazon, đồng thời đe dọa và ảnh hưởng cuộc sống của gần 1,4 triệu người dân bản địa sống dựa vào khu rừng này. Trong khi đó, theo ước tính của chính phủ Bolivia, sẽ mất tới 200 năm để các khu rừng của Amazon mới có thể khôi phục lại trạng thái ban đầu.

Sự gia tăng một cách đáng báo động của các đám cháy rừng đã tàn phá hàng chục nghìn hécta rừng nhiệt đới trong những tuần qua gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường và hệ động thực vật ở vùng Amazon.

 Hệ quả thảm khốc từ vụ cháy rừng Amazon

Đáng buồn là thủ phạm gây ra những đám cháy bất thường ở Amazon những ngày gần đây lại là con người. Các chuyên gia cho rằng, ngay cả trong mùa khô, rừng Amazon ẩm ướt không dễ bắt lửa như những vùng đất hoang nhiều bụi rậm khô cằn ở California, Mỹ hay Australia. Người nông dân và người chăn thả gia súc từ lâu dã dùng lửa để phát quang đất ở khu vực này. Các hành động kêu gọi chung tay chống biến đổi khí hậu lại chỉ tập trung vào các thành phố lớn, các khu vực công nghiệp phát triển mà quên mất rằng, nơi cung cấp tới 20% lượng oxy cho cả thế giới đang đứng trước những nguy cơ hiện hữu.

Những dải rừng mưa rộng lớn đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái thế giới vì chúng hấp thu nhiệt thay vì phản chiếu trở lại bầu khí quyển. Rừng mưa cũng hút khí CO2 và nhả ra ô xy, đảm bảo thải ra ít carbon hơn và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, với những đám cháy rừng dữ dội, nghiên cứu cho thấy có thể mất hơn một thế kỷ để hồi phục lại khả năng hút CO2 mà rừng đã mất đi.

Ông Osvaldo Stela - Chuyên gia về biến đổi khí hậu thuộc Tổ chức "Sáng kiến xanh" cho biết: "Nếu các rừng mưa không được tái sinh hoặc trồng lại, rừng cũng sẽ không thể phục hồi khả năng hấp thu carbon. Rừng có thể mọc lại sau đám cháy nhưng sẽ không thể nếu cứ vài năm lại xảy ra cháy và nếu đất rừng bị biến thành đất nông nghiệp”.

Giới khoa học cũng cảnh báo thảm họa này nếu không được ngăn chặn sẽ là bước lùi nghiêm trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ông Osvaldo Stela cho rằng: "Nếu hơn 20% lượng khí oxy sản sinh từ Amazon mất đi, điều này có thể làm thay đổi hệ thực vật tự nhiên và những yếu tố về khí hậu, hạn hán kéo dài hơn và làm tăng nguy cơ cháy rừng, phá hủy lớp thảm thực vật. Điều này tạo ra hiệu ứng dây chuyền có thể đẩy nhanh quá trình phá hủy Amazon. Đây sẽ là một thảm kịch đối với toàn thế giới".

Có lẽ chỉ đến khi những màn khói bụi do cháy rừng bay xa đến 3.200km và bao phủ "lá phổi xanh của hành tinh"... những cuộc tuần hành kêu gọi "Cứu lấy rừng rậm Amazon"  mới diễn ra.

Và trong bối cảnh này, Hội nghị thượng đỉnh nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới G7 diễn ra tại Pháp với cam kết của Tổng thống nước chủ nhà Emmanuel Macron, sẽ đưa vấn đề cháy rừng lên ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự. Song với tình trạng căng thẳng kéo dài hơn 2 năm qua, rất khó để các nhà lãnh đạo đưa ra phản ứng cụ thể... nếu có, cũng sẽ chỉ là những thỏa thuận trên giấy mà thôi.