Làm mát nhanh, giải khát, tiện lợi, an toàn, đảm bảo vệ sinh...Những viên đá tinh khiết được sử dụng tự nhiên trong hầu hết các loại đồ uống, tại các hàng quán là hình ảnh quen thuộc với nhiều người.

Mùa hè đang đến gần và nhu cầu sử dụng đá viên, đá sạch, đá tinh khiết sẽ tăng cao. Tuy nhiên trái ngược với tên gọi “đá tinh khiết”, “đá sạch”  nguồn nguyên liệu và quá trình chế biến sản phẩm này lại không sạch và tinh khiết chút nào.

Ghi lại được tại 1 cơ sở sản xuất đá tinh khiết ở Hà Nội. Trong kho xưởng ẩm thấp, thứ được gọi là đá “sạch” và “tinh khiết” này đang được sản xuất với những máy móc hoen rỉ và những người thợ tay trần, không đồ bảo hộ. Sau quá trình sản xuất, đây là cách bảo quản mà cơ sở này áp dụng để tiết kiệm chi phí cũng như giữ lạnh lâu cho thành phẩm. Những túi thức ăn chăn nuôi, bao bì cũ rách được sử dụng để bao gói sản phẩm. Và những chiếc chăn bông cáu bẩn không biết đã có từ bao giờ là công cụ cách nhiệt vô cùng hiệu quả và rẻ tiền. Theo tìm hiểu của chúng tôi, nước – nguyên liệu duy nhất của đá tinh khiết – tại những xưởng này là nước máy bơm. Vì nhu cầu thị trường lớn nên nếu không sử dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, không đủ thành phẩm để cung ứng.

Sẽ có rất nhiều người nhầm tưởng sản xuất đá viên tinh khiết, đá sạch là đơn giản. Còn thực tế, đá là sản phẩm dùng để ăn trực tiếp nên các quy định về điều kiện sản xuất, máy móc, thiết bị… đặc biệt là nguồn gốc nguyên liệu chính là nước phải tuân thủ rất nhiều quy định nghiêm ngặt. Điều này được quy định rõ ràng tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia với nước đá dùng liền.

Việc sản xuất với quy trình như cơ sở chúng tôi phản ánh ẩn chứa rất nhiều nguy cơ với sức khỏe người sử dụng. Đặc biệt là tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn có hại sinh sôi.

Không chỉ ẩn chứa nhiều nguy cơ từ quy trình sản xuất, việc vận chuyển và tập kết đá tinh khiết cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ. Tại nhiều nơi, những “boot đá” tự phát như thế này được ngang nhiên tập kết tại nhiều lề đường, góc phố với những dụng cụ che đậy mất vệ sinh như chăn màn cũ như thế này. Và với người bán, khi được hỏi, những giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm có hiệu lực từ cách đây 7 năm như thế này được lấy ra chứng minh cho sự an toàn dù nguy cơ nhiễm bẩn luôn hiển hiện.

Chúng ta gần như đang bỏ ngỏ hoạt động kiểm soát đối với những cơ sở sản xuất nhỏ lẻ và việc đảm bảo an toàn vệ sinh trong quá trình vận chuyển đối với nhiều loại thực phẩm. Thực tế này diễn ra thường xuyên và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ.

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng nước đá trong mùa hè, phân biệt với các sản phẩm kém chất lượng trên thị trường người tiêu dùng cần chú ý:

- Không mua đá làm sẵn đá đóng gói tại những cơ sở không biết rõ về nguồn gốc xuất xứ.

- Nếu thường xuyên sử dụng đá lạnh hãy tự làm tại nhà bằng nước đun sôi để nguội.

- Cảnh giác với đá lạnh tại các quán vỉa hè.

- Không khuyến khích thường xuyên sử dụng nước đá đặc biệt là với trẻ nhỏ.